Kontent qismiga oʻtish

Ingliz tilini ikkinchi til sifatida yoki chet tili sifatida o'rgatish.

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

    

Ingliz tilini ikkinchi til sifatida o'rgatish ( TESL ) yoki boshqa tillarda so'zlashuvchilarga ingliz tilini o'rgatish ( TESOL ) birinchi tili ingliz tili bo'lmagan talabalarga ingliz tilini o'rgatish uchun atamalar hisoblanadi. TESL, TEFL va TESOL atamalari sinfning joylashuvi va o‘quvchilar soniga qarab farqlanadi. [1] TEFL ingliz tili asosiy til bo'lmagan mamlakatlarda mavjud ingliz tili dasturlari hisoblanadi. TEFL dasturlari til maktabida yoki o'qituvchi bilan alohida o'qitilishi mumkin. Ba'zi ish o'rinlari uchun minimal TEFL talabi 100 soatlik kursni tashkil qiladi, shunga qaramasdan 120 soatlik kurs qat'iy tavsiya etiladi, chunki u ko'pincha yuqori maoshli o'qituvchi lavozimlarini egallash imkonini beradi. [2] TESL va TESOL ingliz tilida so'zlashuvchi mamlakatlarda uchraydigan ingliz tili dasturlarini ham o'z ichiga oladi. Ko'pincha, bu kabi dasturlar chet elga ko'chib kelgan (vaqtinchalik yoki doimiy bo'lmagan maktab yoki ish uchun) yoki oilalari uyda boshqa tilda gaplashadigan aholiga xizmat qiladi. TESOL - bu TEFL va TESL dasturlarini o'z ichiga olgan katta atama bo'lib, ingliz tilini o'qitish sohasida keng qabul qilingan atama hisoblanadi. TEFL o'qituvchilari ingliz tilida so'zlashuvchi yoki ona tilisi ingliz tili bo'lmagan o'qituvchilar bo'lishi mumkin.

Ingliz tilini ikkinchi til sifatida o'rgatish eskirgan atama hisoblanadi, chunki talabalar ingliz tilini o'rganishdan oldin bir nechta tillarda ham gaplasha olishlari mumkin. [3] Ingliz tilini o'z mamlakatida, odatda, maktabda o'rganayotganlar, EFL (Ingliz tili chet tili sifatida) o'rganayotgan talabalaridir. [4] Umuman olganda, ingliz tilini o'rganayotgan talabalar ELS(ingliz tilini o'rganuvchilar) deb ataladi.

Ingliz tilini ikkinchi til sifatida o'rgatish[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ingliz tilini ikkinchi til sifatida o'rgatish (TESL), birinchi tili ingliz tili bo'lmagan ( ya'ni ona tilisi ingliz tili hisoblanmagan) talabalarga ingliz tilini o'rgatishni anglatadi. O'qituvchilik kasbi tarixan TEFL va TESL uchun turli nomlardan foydalangan; ammo, boshqa tillarda so'zlashuvchilarga ingliz tilini o'rgatishning umumiy atamasi (TESOL) kasbni tasvirlash uchun tobora ko'proq foydalanib kelinmoqda. TESOL katta atama sifatida TESL va TEFL ni ham qamrab oladi. [5]Ingliz tilini ona tili sifatida so'zlashuvchilar ham, boshqa tilda so'zlashuvchilar ham ingliz tili o'qituvchisi bo'lish uchun muvaffaqiyatli o'qitiladi. Ingliz tilini ikkinchi til sifatida o'rganuvchilarga yoki ELLlarga ingliz tilini o'rgatishda, ingliz tilini bilish darajasini aniqlash uchun yozma va og'zaki testlarni topshirish tavsiya etiladi, lekin har doim ham talab qilinmaydi. [6]

O'qitish texnikasi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Kommunikativ tilni o'rgatish[tahrir | manbasini tahrirlash]

Kommunikativ tilni o'qitish (CLT), tilni o'rganishning ham vositasi, ham yakuniy maqsadi sifatida muhim ahamiyatga ega hisoblanadi. Bir qator tanqidlarga qaramay, [7] kommunikativ tilni o'qitish xususan, Yaponiya, Tayvan, [8] va Yevropada mashhur bo'lishda davom etmoqda. Hindistonda CBSE (O'rta ta'limning markaziy kengashi) ham o'zining filiallarida ushbu yondashuvni qo'llagan.

So'nggi yillarda, CLT da vazifaga asoslangan til o'rganish yondashuvi keng tarqaldi. Tarafdorlarning fikricha, CLT - nutq, yozish, tinglash va o'qish ko'nikmalarini rivojlantirish va takomillashtirishda muhim ahamiyatga ega va bu esa o'quvchilarning o'zaro muloqot qilmasdan faqatgina o'qituvchini passiv tinglashga to'sqinlik qiladi. Dogme [9] xuddi shunday kommunikativ yondashuv bo'lib, u nashr etilgan darsliklarsiz o'qitishni rag'batlantiradi va shu bilan birga o'quvchilar va o'qituvchi o'rtasidagi suhbat aloqasiga e'tibor beradi. [10]

Aralashtirilgan o'rganish[tahrir | manbasini tahrirlash]

Aralashtirilgan ta'lim multimedia elementlari (kompyuter yordamida til o'rganish deb ham ataladi) birikmasi bo'lib, virtual o'quv muhiti (VLE) ga sinfda o'qitish, o'qituvchi va tengdoshlar yordamida erishiladi. Aralashtirilgan ta'lim texnologiyasidan foydalanib, o'quvchilarga video va boshqa multimedia turlari orqali, o'qituvchi ishtirokisiz ham katta hajmdagi tushunarli ma'lumotlarni taqdim eta oladi.

Onlayn sinf[tahrir | manbasini tahrirlash]

Texnologiyadagi yutuqlar TEFL malakasini onlayn tarzda olish imkonini ham yaratib beradi. Talabalar Britaniya Kengashi yoki Cambridge TESOL kabi tashkilotlar tomonidan akkreditatsiya qilingan onlayn darslarga yozilishlari mumkin. TEFL uchun yagona umumiy akkreditatsiya organi mavjud emas,ammo xususiy notijorat kompaniyalari akkreditatsiya filiallarini yaratishlari va mijozlarni aldash uchun foydalanishlari ham bugungi kunda ma'lum. [11]

O'quv materiallari talabalarni sinovdan o'tkaziladigan modullarga bo'lingan. Qo'llab-quvvatlash, ya'ni talabalarga yordam berish repetitorlar tomonidan amalga oshiriladi va repetitorlarga elektron pochta orqali murojaat qilish mumkin. Oxirgi modulni muvaffaqiyatli tugatgandan so'ng, talabaga raqamli shaklda keladigan yoki talabaning manziliga jo'natilishi mumkin bo'lgan sertifikat beriladi. Bunday sertifikatni olish foydali bo'lishi mumkin, chunki ko'plab ish beruvchilar TEFL sertifikatini talab qiladi.

TEFL o'qituvchilari uchun malaka[tahrir | manbasini tahrirlash]

Malaka talablari bir mamlakatdan boshqa mamlakatga qaraganda va bir mamlakat ichidagi ish beruvchilar orasida sezilarli darajada farq qiladi. Ko'pgina muassasalarda ilmiy daraja yoki o'qituvchilik sertifikatisiz dars berish ham mumkin. Ba'zi muassasalar ,misol uchun, TESOL darajasida mahalliy so'zlashuvchi bo'lishni zarur deb hisoblaydi. Bunga qo'shimcha ravishda esa Ingliz tili va adabiyoti bo'yicha universitet darajasi har qanday mutaxassislik darajasi kabi qimmatli bo'lishi mumkin. Boshqa muassasalar esa ingliz tilini bilish, universitet darajasi va asosiy o'qituvchilik malakasini isbotlash uchun etarli deb hisoblaydi. Biroq akademik malaka darajasi eng muhim malaka sifatida qotib qolgan emas, chunki ko'plab maktablar kishining shaxslararo munosabatlariga ko'proq qiziqish bildiradi. Ilmiy sohaga kirishni xohlovchilar uchun ayrim adabiyotlar malaka kabi muhim bo'lishi mumkin, ayniqsa adabiyotlar ushbu sohada ingliz tilidan foydalanishga taalluqli bo'lsa. O'qituvchilarga talab yuqori bo'lgan va qonuniy talablar mavjud bo'lmagan hollardagina, ish beruvchilar (ayrim davlatlar ham) ba'zi talablarga javob bermaydigan nomzodlarni ishga qabul qilishlari mumkin. Har bir mamlakat har xil va ishga qabul qilish ham ingliz tili o'qituvchilariga bo'lgan talab va o'qituvchining oldingi o'qitish va hayotiy tajribasiga bog'liq hisoblanadi. [12] TEFL sanoatida va til maktablarida tan olingan/akkreditatsiya qilingan TEFL kursi uchun eng kamida,ya'ni standart sifatida 100 soatlik kursni tugatilishiga qaror qilgan. [13]

Xususiy til maktablari o'qituvchilarni ishga qabul qilishda kamida 100 soatdan iborat kursni muvaffaqiyatli tamomlaganlik haqida sertifikat talab qilishlari mumkin. EPIK kabi asosiy dasturlar (dastur minimal 100 soatlik talabga javob bergan taqdirda) har qanday TEFL kurslarini onlayn yoki boshqa tarzda tamomlagan o'qituvchilarga yuqori oylik maoshini taklif qiladi. [14] Internetga asoslangan TEFL kurslari butun dunyoda, xususan, Xitoy, Koreya, Tayvan va Yaponiyada eng katta ish bozorlari mavjud bo'lgan Osiyoda qabul qilinadi. [15] Xitoy uchun minimal TEFL talabi 120 soat.

Osiyoda TEFL o'qituvchilarini irq (Kavkazliklar afzal ko'rgan holda) kabi yuzaki mezonlar bo'yicha yollash tendentsiyasi mavjud bo'lib, ingliz tili o'qituvchisi yok ingliz tilini ona tilisi sifatida so'zlashuvchi bo'lgan shaxs "oq" tanli bo'lishi kerak, bu ayniqsa Tailandda isbotlangan, u yerda TEFL o'qituvchilarining yirik ish beruvchisi bo'lib,undagi reklamalar ingliz tilida ona tilisi sifatida so'zlashuvchilar uchun tez-tez ochiq bo'ladi. Bu qisman xususiy sektordagi tijoriy umidlar bilan bog'liq bo'lib, ota-onalar TEFL o'qituvchilari uchun qo'shimcha to'lovlarni Amerika yoki Britaniya TEFL o'qituvchisi kafolatlashi kerak deb hisoblaydi, maktablar esa buning uchun talabalarni yo'qotish xavfiga duch kelmaydi. 

Ayrim hollarda yosh yoki jins talablariga ham duch kelish mumkin. Yevropa va Amerikadan tashqaridagi ba'zi mamlakatlarda, masalan, Yaqin Sharqda maktablar erkaklarni ayollardan ko'ra yoki aksincha ishga yollashi mumkin va ular faqat ma'lum bir yosh oralig'idagi, odatda 20 yoshdan 40 yoshgacha bo'lgan o'qituvchilarni yollashlari mumkin. Xitoyda esa yosh talablari viloyat hukumati qoidalariga ko'ra,mamlakat bo'ylab farq qilishi mumkin. 19 yoshgacha bo'lgan har bir kishi TEFLni o'rgatishi mumkin, lekin odatda faqatgina valantyorlik holatida, masalan, qochqinlar lageri kabi joylarda.

Dunyo bo'ylab to'lov va shartlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Aksariyat sohalarda bo'lgani kabi, ish haqi ko'p jihatdan ta'lim, tayyorgarlik, ish staji va tajribaga bog'liq. Ko'pgina chet el mehnatida bo'lgani kabi, ish bilan ta'minlash sharoitlari ham iqtisodiy rivojlanish darajasiga va u yerda qancha odamlar yashashni xohlashiga qarab farq qiladi. Nisbatan kambag'al bo'lgan mamlakatlarda hatto past ish haqi ham o'rta sinfning qulay turmush tarziga tenglasha olishi mumkin. [16] Pul ishlashni xohlovchi EFL oʻqituvchilari koʻpincha Sharqiy Osiyodagi Xitoy, Janubiy Koreya va Yaponiya kabi talab yuqori boʻlgan mamlakatlarda ishlashni maqsad qilishadi. Yaqin Sharq ham ko'pincha eng yaxshi maosh oladigan hududlardan biri sifatida takidlanadi, garchi yaxshiroq malaka ya'ni kamida CELTA va bir ikki yillik tajriba talab qilinsa ham. [17] Birlashgan Arab Amirliklarida ( BAA ) esa maoshlar siz ishlayotgan maktab (Xalqaro maktab yoki Davlat maktabi)ga qarab farq qiladi va ish haqi, shuningdek, uy-joy, parvozlar va sug'urta kabi boshqa imtiyozlarni o'z ichiga olgan holda hisoblanadi. [18]

Ish beruvchilar tomonidan ekspluatatsiya qilish xavfi mavjud. Ispaniya foydani ko'paytirish vositasi sifatida o'qituvchilarning ijtimoiy sug'urta kombinatsiyalaridan muntazam ravishda voz kechadigan kichik va o'rta biznesning ( jumladan, TEFL maktablari) ko'p sonini hisobga olgan holda, tanqidni qo'llab quvvatlagan. [19] Natijada, ko'pchilik o'qituvchilar ish haqi va badallar qonunga muvofiq e'lon qilingan taqdirda, olish huquqiga ega bo'lgandan ko'ra kamroq ishsizlik yoki kasallik to'lovini olish huquqiga ega. Chet ellik xodimlarga nisbatan qo'llanilmasligi yoki bajarilmasligi mumkin bo'lgan mehnat qonunchiligiga ega mamlakatlarda shunga o'xshash holatlar ko'p ko'payadi. Ish beruvchi shartnoma qoidalarini, ayniqsa ish vaqti, ish kunlari va shartnomani tugatish to'lovlariga oid bir qator qoidalarni e'tiborsiz qoldirishi mumkin.

Chet ellik o'qituvchilarning til, madaniyat yoki shunchaki cheklangan vaqt bilan bog'liq qiyinchiliklari ularning shartnomalarida nazarda tutilgan ish haqi va shartlarni talab qilishni ayrim hollarda qiyinlashtirishi mumkin. Shunday ekan,ba'zi nizolar madaniyatlararo tushunmovchiliklardan kelib chiqadi. Chet elda yashash va ishlashga moslasha olmagan o'qituvchilarning ko'pchiligi bir necha oydan keyin ishni tashlab ketishga qaror qilishlari mumkin. Bundan tashqari o'qituvchilar uchun qaysi ish o'rinlari qonuniy ekanligini tan olish qiyin bo'lishi mumkin, chunki ko'plab yetakchi ishga yollovchi agentliklar filtrsiz pullik e'lonlarga ruxsat beradi. Shunday ekan,o'qituvchilar esa faqat nufuzli maktablar bilan ishlaydigan ishga yollash agentliklarining yordamiga murojaat qilishlari mumkin.

TEFL mintaqasi va mamlakat manzillari[tahrir | manbasini tahrirlash]

Yevropa[tahrir | manbasini tahrirlash]

Yirik Yevropa shaharlari til maktablari tashkil etilgan yoki turli joylarga oʻqituvchilarni yuboruvchi agentlik sifatida faoliyat yuritgan. Sentyabr oyi - ishga qabul qilishda eng muhim vaqt hisoblanadi va ko'plab yillik shartnomalar oktyabr oyidan iyun oyigacha davom etadi. Ish beruvchilar Biznes ingliz tilini o'rgatish yoki yosh o'quvchilarni o'qitish tajribasiga ega bitiruvchilarni afzal ko'rishadi.

Xalqaro maktablar Yevropa Ittifoqiga aʼzo boʻlmagan tajribali va malakali oʻqituvchilarni ishga yollaydi. Ta'lim vazirliklari, ya'ni Fransiya va Ispaniya davlat maktablarida til o'qituvchilarining yordamchilari uchun bir qator imkoniyatlar ham taklif qiladi. Yarim stavkalik ishga odatda ta'lim vizasi orqali ruxsat beriladi va shuningdek bu viza akkreditatsiyadan o'tgan Yevropa Ittifoqi kolleji yoki universiteti, instituti yoki boshqa ta'lim dasturida tegishli ravishda qatnashishni ham talab qiladi.

Kurslarni sotadigan veb-saytlarning da'volariga qaramasdan, davlat maktablari ko'pincha ingliz tilidagi ta'lim yo'nalishi bo'yicha universitet darajasi o'rniga qisqa TEFL kurslaridan egallangan sertifikatlarni qabul qilmaydi. [20] Ispaniyada chet ellik o'qituvchi, o'qituvchilik darajasini Ispaniyada egallamasdan va keyin davlat imtihonidan ("oposiciones") o'tmasdan davlat maktabida ishga joylashish mumkin emas.

Yaqinda Yevropa Ittifoqiga qo'shilgan mamlakatlarda TEFLga talab kuchliroq bo'lishi mumkin. Ular, shuningdek, yashash xarajatlarini kamaytirishga moyil hisoblanadi. Yevropa Ittifoqiga a'zo bo'lmagan o'qituvchilar odatda u erda kamroq qiyinchilik bilan qonuniy ish topadilar. So'nggi paytlarda Sobiq Yugoslaviya mamlakatlari xususiy maktablarida TEFL da o'sishni ko'rdi va u erda bir necha yil davomida ingliz tili o'qituvchilarini yollashdi.

Skandinaviyada qattiq immigratsiya qonunlari va ikki tilli mahalliy o'qituvchilarga tayanish siyosati qo'llanilgani sababli u yerda juda ham kam xorijlik o'qituvchilar ishlaydi.

Avstraliya[tahrir | manbasini tahrirlash]

Avstraliya Statistika Byurosi ma'lumotlariga ko'ra, 2006-yilda Avstraliyada 4,747 nafar ayol chet tili o'qituvchilar (80,1%) va 1,174 nafar erkak o'qituvchi (19,8%) bo'lgan. [21] 2008-yilgi jahon moliyaviy inqiroziga qaramay, Avstraliyadagi universitetlarga qatnaydigan xalqaro talabalar soni yuqoriligicha qolmoqda.

2013-yil avgust oyida 462,000 xalqaro talabalar Avstraliyada to'liq to'lovlarni to'lashdi, shu jumladan Xitoy va Hindiston talabalari bu masalada ikkita eng katta bozorlardan edi. [22] Ilgari, Avstraliya universitetida o‘qish uchun hujjat topshirgan xalqaro talabalar test sinovidan o‘tishlari kerak edi va ular faqat akademik ko‘rsatkichlari va ingliz tilini bilish darajasiga qarab qabul qilinardi. [22] Biroq, hozirgi kunda Avstraliya universitetlari xalqaro talabalarga bir vaqtning o'zida, ham ingliz tilini, ham akademik tayyorgarligini oshirishga imkon berish maqsadida oliy ta'lim dasturlariga muqobil kirish yo'llarini taqdim etmoqda. Ushbu muqobil yo'llarning ba'zilariga Asosiy bilimlar va Ingliz tilining intensiv kurslari kiradi. [22]

Chet tili sifatida ingliz tili o‘qituvchilari uchun bandlik oxirgi 5 yil ichida 45,3% ga oshdi va bundan tashqari 2017 yilgacha juda kuchli o‘sishi kutilmoqda [23] 2012-yil noyabr oyida Avstraliyada EAFL (Ingliz tili chet tili sifatida) o‘qituvchilari soni 8,300 nafarga ko‘tarildi va 2017-yil uchun endilikda kutilayotgan o‘qituvchilar soni esa 9,500 nafarni tashkil etadi. [23] Avstraliyada EAFL o'qituvchisi sifatida ishga joylashish bo'yicha eng yaxshi uchta mintaqa mavjud bo'lib, ular: Yangi Janubiy Uels: 49,5%, Viktoriya: 29,7% va Kvinslend: 7,7%. [23]

Osiyo[tahrir | manbasini tahrirlash]

Bangladesh[tahrir | manbasini tahrirlash]

Bangladeshda ingliz tilini o'rgatish boshlang'ich ta'limdan boshlanadi, bu esa o'rta maktablar orqali yuqori ta'limgacha keyingi bosqichga o'tishda davom etadi. Bangladeshda bengal tili yagona rasmiy davlat tili hisoblanadi va aholining deyarli 97% i bu tilda ona tili sifatida gaplashishiga qaramasdan, ingliz tili ham juda keng tarqalgan. Bu yerda Britaniya mustamlakachiligining ketma-ket ikki asr davomida mintaqa ustidan hukmron bo'lganligi sababli ingliz tili asosiy chet tili hisoblanadi. Odamlar rasmiy ish uchun kundalik ishlarda ingliz tilidan foydalanadilar. Deyarli barcha kollej va oliy o‘quv yurtlarida ingliz tili, adabiyoti va tilshunoslik fanlari bo‘yicha chuqurlashtirilgan tillarni o‘rganish dasturlari mavjud. Bangladesh Xalq Respublikasi hukumati Hamdoʻstlik aʼzosi sifatida Britaniya Kengashi bilan doimiy aloqada.

Kambodja[tahrir | manbasini tahrirlash]

So'nggi o'n yil ichida Kambodjada ingliz tili o'qituvchilariga bo'lgan talab o'sib bormoqda, garchi mamlakat kichik aholiga ega va iqtisodiy rivojlanishining katta qismi chet el yordamiga bog'liq bo'lib, o'sishni cheklasa ham. [24]

Kambodja 1863-yildan 1953-yilgacha Fransuzlar tomonidan boshqarilganligi sababli ingliz tili yaqin vaqtgacha asosiy ikkinchi til bo'lmagan. 1970-yillardan 1990-yillargacha Kambodja fuqarolar urushi va siyosiy tartibsizliklarni boshdan kechirgan, bu esa milliy ta'lim tizimiga va ikkinchi tilni o'rganishga juda katta salbiy tasir ko'rsatgan. [25] 1979-yilga kelib, maktablarning 90 foizi vayron bo'lganligi va o'qituvchilarning 75 foizi ishlamay qolgani va chet tillari o'qitilmagani taxmin qilinadi. [25] Biroq, bugungi kunda Kambodja maktablarida ingliz tili chet tili sifatida 7-sinfdan boshlab o'qitiladi va eng mashhur chet tili hisoblanadi. Kattalar esa ingliz tilini boshqa norasmiy ingliz tili ta'lim dasturlari orqali ham o'rganishlari mumkin. [25]

Hozirgi vaqtda Kambodjada ingliz tilini chet tili sifatida o'qitish va o'rganishga qaratilgan professional va institutsional hukumat undovi mavjud. [26] Kambodjada olib borilgan tadqiqotlar natijalari shuni ko'rsatadiki, ingliz tilida gapirish qobiliyati Kambodja xalqi uchun hayot darajasini o'zgartirishda zarur bo'lgan muhim komponent hisoblanadi. Buning sababi shundaki, ingliz tilida muloqot qila oladigan odamlar yuqori maoshga ega bo'lgan yaxshi kasblarni egallash imkoniyatiga ega bo'ladilar. Chunki bu til xalqaro biznes va tashkilotlar bilan muloqot qilish uchun ishlatiladi. [27][26]

Xitoy[tahrir | manbasini tahrirlash]

Vang Ketsyan ta'kidlaganidek (1986) TEFL Xitoyda taxminan yuz yildan beri mavjud bo'lib, o'sha davr siyosatiga bo'ysunib kelgan. Xitoyda TEFL 19-asrning ikkinchi yarmida Qing sulolasi davridagi baʼzi Xitoy amaldorlari tomonidan “Gʻarblashtirish harakati” bilan boshlangan. Bu harakat esa Xitoyda Gʻarb madaniyati va savdo-sotiqning taʼsiri paydo boʻlishiga olib keladi. Bu paytga kelib esa ba'zi ziyrak xitoylik amaldorlar ingliz tilini chet tili sifatida o'rganish zarurligini anglaganlar. Bu vaziyat esa bir qator ingliz tilini o'rgatish institutlarini tashkil qilishni talab qildi. Birinchi bunday Institut ("Tongvenguan" deb ataladi) 1862-yilda tashkil etilgan va 1901-yilda Pekin Normal Universiteti tarkibiga kirgan. Ushbu muassasa o'quv dasturida TEFLni o'z ichiga olgan keng qamrovli oliy ta'lim muassasasi edi. [28] Xitoy Xalq Respublikasida maktabgacha ta'lim muassasalari, universitetlar, xususiy maktablar va institutlar, kompaniyalar va repetitorlik kabi ko'plab imkoniyatlar ham mavjud hisoblanadi. Teach For China kabi NNTlar ham shu kabi imkoniyatlardan biri hisoblanadi. Pekindagi provinsiyalar va Ta'lim vazirligi davlat maktablarini qat'iy boshqaradi, bundan tashqari xususiy maktablarda esa ish jadvali, ish haqi va talablarni belgilashda ko'proq erkinlik mavjud.

Xitoyda ingliz tilini o'qitish bo'yicha ish haqi o'qitish soatlari, ish joyi joylashuvi, inklyuzivlar/bonuslar, davlat va xususiy sektor, shuningdek, ariza beruvchining malakasi, ta'lim darajasi va ish tajribasi kabi ko'plab omillarga bog'liq hisoblanadi. Shuni ham ta'kidlab o'tish joizki, talabning yuqoriligi tufayli so'nggi yillarda ish haqi sezilarli darajada oshgan. Davlat maktablari tizimidagi standart shartnoma, odatda, 20 soatdan kam o'qitish vaqti, dam olish kunlari, shu jumladan turar joy, parvoz chiptalari, stipendiya, 1 yillik shartnomalar uchun kompensatsiya, to'lanadigan davlat bayramlari, tibbiy sug'urta va Z vizasi (ish ruxsatnomasi) kabilarni qoplab berishni o'z ichiga oladi. Ushbu lavozimlar kichikroq shaharlar va qishloq joylarida oyiga 6000 - 7000 RMB, ya'ni o'rtacha asosiy ish haqini taklif qiladi. Pekin, Shanxay, Shenchjen va Guanchjou kabi yirik shaharlarda bu lavozimlar yuqori yashash xarajatlari tufayli oyiga qo'shimcha 10 000 RMBni taklif qiladi. Xususiy sektorlarda esa bu holat unchalik bir xil emas, chunki yirik shaharlardagi tajribali ariza beruvchilar uchun oylik ish haqi 20 000 RMB ga yetadi. [29] Xususiy lavozimlar ko'proq vaqt talab qiladi, bir nechta joylarda dars berishni o'z ichiga olishi mumkin va ko'pincha dam olish kunlari va kechki ish jadvallarini talab qiladi. Bu turar joyni o'z ichiga olmaydi, lekin maktablar odatda ijara xarajatlari uchun stipendiya taklif qiladilar.

Ingliz tili oʻqituvchilari har qanday fan boʻyicha eng kamida bakalavr darajasiga ega boʻlishi, 25 yoshdan kichik boʻlmasligi va kamida 2 yillik ish tajribasiga ega boʻlishi kerak. [30] Ingliz tili o'qituvchilari AQSh, Kanada, Buyuk Britaniya, Irlandiya, Avstraliya, Yangi Zelandiya yoki Janubiy Afrika kabi mamlakatlardan birining fuqaroligiga ega bo'lgan mahalliy ingliz tilida so'zlashuvchi bo'lishi kerak. [31] O'qituvchilarga bo'lgan katta talab tufayli, bu qoidalar ko'pincha e'tibordan chetda qolishi mumkin va maktablar ko'pincha minimal talablarga javob bermaydigan o'qituvchilar uchun ishlashga ruxsat olishlari mumkin va bu holat yirik shaharlarda kuchayib bormoqda. Ta'lim vazirligi xorijiy ingliz tili o'qituvchilari uchun talablarni kuchaytirmoqda, jumladan jarimalar, to'xtatib turish yoki talablarga rioya qilmagan muassasalarni yopish. [32]

Davlat maktablari odatda ta'til vaqtlari uchun ham to'laydi, lekin agar o'qituvchi shartnomani yangilamasa yozgi ta'til uchun to'lamaydi, [33] ko'plab xususiy maktablar esa ta'til jadvallarini qisqartirgan va ta'tilga ruxsat berilgan qisqa kunlar uchun to'lashi mumkin.

O'qituvchilarni kompaniyaga ishga olish esa o'qimoqchi bo'lgan xodimlar soniga qarab farq qiladi. Ular bir yoki ikkita sinf yoki haftasiga 14 soatdan 16 soatgacha bo'lgan to'liq to'plam uchun o'qituvchini ishga olishlari mumkin. Repetitorlik qilish ham turlicha bo'lishi mumkin, ba'zi hollarda talabalarning butun oilasi yoki faqat bitta oila a'zosi o'qitilishi uchun repetitorlik qilish mumkin. Maktablarda ishlaydigan o'qituvchilar, odatda, o'qituvchilar shartnomasi shartlariga ko'ra, pullik repetitorlik yoki boshqa haq to'lanadigan ish bilan shug'ullana olmaydi.

Ko'pchilik o'qituvchilar maktablar bilan shartnomalar tuzadi. Davlat maktablari shartnomalari ancha standartdir, xususiy maktablar esa o'z talablarini belgilaydi. Maktablar ingliz tilida gaplashadigan mamlakatlardan o'qituvchilarni yollashga harakat qiladi, ammo talab tufayli ingliz tilini yaxshi biladigan va tabiiy aksentga ega bo'lganlar ham ish masalasida o'z o'rinlarini topishlari mumkin.

Xitoyda o'qitish uchun viza olishning ko'plab bosqichlar mavjud. [34] 2017-yil fevral oyidan boshlab Xitoyda Z-vizalarini rasmiylashtirish va berishning qonuniy jarayoni ancha murakkablashgan. Endi ariza beruvchilar haqidagi jinoiy ma'lumotni tekshirilishini, 120 soat yoki undan ko'proq TEFL sertifikatiga ega bo'lishini va G'arbiy Universitetlardan birining bakalavr darajasiga ega bo'lishini talab etiladi. [35] Xitoylik ish beruvchi Xitoyda ishlash uchun taklif xatini berishidan oldin, yuqorida qayd etilgan hujjatlarning barchasi nomzodning vatanida notarial tasdiqlangan va qonuniylashtirilgan bo'lishi kerak, so'ngra xitoylik ish beruvchiga xujjatlar yuborilgandan so'ng, Xitoyda tasdiqlanishi kerak. Ushbu protsedura mavjud viza jarayoniga qo'shimcha hisoblanadi. Ish taklifi olinganidan keyin Xitoyga kirish va ishlash uchun barcha tegishli ruxsatnomalarga ega bo'lish, taxminan 3 oy vaqtni olishi mumkin.

Gonkong[tahrir | manbasini tahrirlash]

Gonkong bir vaqtlar Britaniya tojining mustamlakasi bo'lgan va hukumat tomonidan moliyalashtirilgan tadqiqotlarning ko'rsatishicha; u erda ingliz tilidagi ta'limga jiddiy e'tibor berilgan. Gonkong 1997-yilda Xitoy Xalq Respublikasiga qaytarib berildi va Gonkong maxsus ma'muriy hududi (HKSAR) deb nomlandi.

Gonkongda ingliz tilini o'rgatish biznesga aylangan. Ko'plab ingliz tilini o'rgatadigan institutlar ochildi va bular qatorigaHeadstart Group Limited va Osiyo uchun ingliz tili kabi nomlar ostidagi institutlar kiradi. Ingliz tilida so'zlashuvchilar tezda ingliz tilini o'rgatish bo'yicha ish topishlari mumkin, ammo chet elliklar o'z xodimlariga tez-tez hiyla-nayrang qiladigan ayrim kompaniyalardan ehtiyot bo'lishlari kerak. Ingliz tilini chet tili sifatida o‘rgatish bo‘yicha malaka oshirish HKSAR hukumati tomonidan moliyalashtiriladigan va ingliz tili o‘qituvchisi uchun so‘nggi martaba yo‘nalishini ta’minlovchi “Native English-speaking Teacher” dasturiga kirish uchun zaruriy shartga aylandi. Jalb qiluvchi katta maoshga qo'shimcha ravishda, uy-joy va boshqa barcha imtiyozlar bilan ta'minlanadi, shu jumladan to'liq ta'til to'lovi, yordam jamg'armasi va tibbiy sug'urtalarni ham o'z ichiga oladi. Uy-joy yoki ijara turar joy bilan ta'minlash xorijlik o'qituvchilar uchun eng katta rag'batdir, chunki Gonkongda uy-joy narxi dunyodagi eng yuqori ko'rsatkichlardan biri hisoblanadi.

O'qituvchi "Native English-speaking Teacher" dasturiga kirganidan keyin, ular odatda ikki yillik shartnomani tugatgandan so'ng bir maktabdan boshqa maktabga o'tishlari mumkin. Shunday ekan, kuchli tajribaga ega o'qituvchi ideal maktabda ideal pozitsiyani egallash uchun juda ko'p imkoniyatlarga ega hisoblanadi. Ko'pgina xorijliklar Gonkongga qisqa onlayn TEFL malakasi bilan kelishni yetarli deb o'ylashadi ammo, davlat va xususiy maktablar Gonkong Kasbiy va akademik malakalarni akkreditatsiya qilish kengashi va Gonkong ta'lim byurosi ro'yxatiga kiritilgan TEFL malakalarini izlamoqda. Ushbu malakalardan biriga ega bo'lish xorijlik fuqaroga xususiy yoki davlat bolalar bog'chasi, boshlang'ich yoki o'rta maktabda o'qituvchilik lavozimini egallashda katta afzalliklarni yaratib beradi. NETni tanlashda maktablar odatda sinflar sonidagi farqlar, talabalar guruhlari davomiyligi, sinfni boshqarish ko'nikmalari darajasi va maktablar va markazlar o'rtasida talab qilinadigan pedagogikani o'qitishning murakkabligi sababli o'quv markazi tajribalarini hisobga olmaydilar.

Makao[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ingliz tilini o'rgatadigan birinchi maktablar 17-asr boshlarida Aomindagi missionerlik maktablari bo'lgan. Sobiq Portugaliya mustamlakasi bo'lishiga qaramay, Aomin aholisining taxminan 1,5%i ingliz tilida, qolganlari esa boshqa xitoy shevalarida muloqot qilishadi. Maktablarda eng ommabop chet tili ingliz tili bo'lib, bu tilda odatda savdo, tijorat va turizm bilan shug'ullanuvchilar keng so'zlashadi. [36]

Hindiston[tahrir | manbasini tahrirlash]

Qo'shimcha ingliz tilidagi ko'rsatmalar davlat va xususiy maktablarning yuqori darajalarida amalga oshiriladi.

1759-yildan boshlab Hindistonda ingliz tilini 250 yildan ko'proq vaqt davomida o'rgatib kelindi. [37] Hind tilidan keyin ingliz tili Hindistonda eng koʻp so'zlashiladigan, yoziladigan va oʻqiladigan til hisoblanadi, chunki u eng koʻp shtatlararo va shtatlar ichidagi aloqa uchun ishlatiladi va “bogʻlovchi” til sifatida gaplashiladi. [37] Hindistonda bu huquq, moliya, ta'lim va biznes kabi ba'zi sohalarda juda muhim til hisoblanadi [37]

Mintaqadagi va an'anaviy tillar uchun Hindistonda ingliz tilining mashhurligi ba'zi muammolarni keltirib chiqargan. Shunga qaramasdan, milliy darajada hind tili Hindistonda rasmiy til maqomiga ega va hukumat ishlari uchun esa ikkinchi rasmiy til sifatida ingliz tili tan olingan. [38]

Yaponiya[tahrir | manbasini tahrirlash]

Yaponiyada JET dasturi yapon o'rta maktablari va boshlang'ich maktablarida ishlash uchun til o'qituvchilari va o'qituvchi yordamchilarini ish bilan ta'minlaydi. Boshqa o'qituvchilar eikaiwa (xususiy til maktablari)da, universitetlarda va hukumat va ta'lim kengashlarida Xalqaro aloqalar bo'yicha koordinator (CIR) sifatida ishlaydi. [39]

Ushbu zanjirlarning eng kattalari Aeon va ECCdir . Sektor yaxshi tartibga solinmagan. 900 dan ortiq filiallarga ega eng yirik tarmoqlardan biri bo'lgan Nova 2007-yil oktyabr oyida qulaydi va minglab chet ellik o'qituvchilar daromadsiz yoki ba'zilar esa yashash joyisiz qolgan.Yaponya davlatidagi agentliklar tobora ko'proq ingliz tilida so'zlashuvchilarni bolalar bog'chalari, boshlang'ich maktablar va xodimlari Biznes ingliz tilini yaxshilashi kerak bo'lgan xususiy kompaniyalarga yuborishga odatlangan. Yaponiyada haken yoki dispatch kompaniyalari nomi bilan tanilgan agentliklar so'nggi paytlarda boshlang'ich, o'rta va katta yuqori maktablar uchun turli ta'lim kengashlaridan shartnomalar olish uchun o'zaro raqobatlashib kelmoqda va ish haqi doimiy ravishda pasayib bormoqda. JALT ( Yaponiya til oʻqitish assotsiatsiyasi ) til oʻqituvchilari (asosan ingliz tilida soʻzlashuvchilar) uchun eng yirik NPO (notijorat tashkilot) boʻlib, 3000 ga yaqin aʼzolariga ega hisoblanadi. [40] Yaponiya pandemiyaga qarshi birinchi to'lqinli reaktsiyasi uchun maqtovga sazovor bo'ldi va maktablar o'tgan kuzda qisqa muddatga biznes vizasi bo'yicha o'qituvchilarni yollashga muvaffaq bo'ldi. Afsuski, 2021-yilning yanvar oyidan boshlab chegara deyarli barcha yoʻlovchilar uchun [41] yopildi, Yaponiya fuqarolari va hozirgi aholisi esa bundan mustasno. Mamlakat hozirda COVID-19 ning halokatli ikkinchi to'lqinini boshdan kechirmoqda, bu esa bo'lajak Olimpiya tadbirlarini xavf ostiga qo'yadi. Bu ba'zi maktablarni ESL o'qituvchilarini yollashdan to'xtatmadi, chunki mamlakat tez orada vaziyatni o'zgartira oladi va chet ellik o'qituvchilarni yana kutib oladi. [42]

Laos[tahrir | manbasini tahrirlash]

1990-yillardan beri ingliz tili Laosda taʼlim, xalqaro savdo va hamkorlikda tobora muhim ahamiyat kasb etmoqda. Hukumat to'g'ridan-to'g'ri xorijiy investitsiyalarni rag'batlantirishni boshladi va 1992-yilda Laosning ASEANda kuzatuvchi sifatida kiritilishi ham ingliz tiliga bo'lgan ehtiyojni oshirdi. Laos 1997-yilda ASEANning to'liq a'zosi hisoblangan. 1992-97-yillarda hukumat ingliz tilini ravon bilishini yaxshilashi kerak edi. 

So'nggi paytlarda yuqori martabali amaldorlar, ishbilarmonlar va aksiyadorlar ingliz tilini o'rganishni boshladilar. Ingliz tili ham ta'lim sohasiga kiritilishi va o'qitilishi tufayli bu tendensiya kuchayishi kutilmoqda.

Mangolia[tahrir | manbasini tahrirlash]

Mangoliada Tinchlik Korpusining 136 nafar ko'ngillisi mavjud bo'lib, ularning aksariyati ingliz tili o'qituvchilari hisoblanadi va ular [43] asosan aholi zichligi past bo'lgan keng qishloq joylarida dars berishadi. Ulan-Batorda xususiy institutlar, universitetlar va ba'zi maktablarda kam sonli professional NETlar dars beradi. Ingliz tilida so'zlashuvchi yirik mamlakatlardan kelgan chet ellik o'qituvchilardan tashqari Filippinliklar Mangol maktablari, institutlari va yirik sanoat yoki tog'-kon kompaniyalarida dars berishadi.

Janubiy Koreya[tahrir | manbasini tahrirlash]

Janubiy Koreyada dars berishga tayyor bo'lgan ingliz tilida so'zlashuvchilarning kamayishiga qaramasdan ularga talab katta. 2013-yilda davlat maktablarida ingliz tilida so‘zlashuvchilar soni bir yil ichida 7,7 foizga kamayib, 7,011 nafarga yetgan. [44] Mamlakatning aksariyat viloyatlari oʻrta va yuqori maktablardan chet ellik ingliz tili oʻqituvchilarining ish stajlarini kamaytirishmoqda. Yaponiyada bo'lgani kabi, Koreya ham "English Program in Korea (EPIK)" deb nomlangan o'qituvchilarni joylashtirish bo'yicha hukumat dasturini ishlab chiqmoqda. EPIK, Koreya davlat maktablarida ishlash uchun 6,831 nafar chet ellik o‘qituvchilarni yollagan. Bundan tashqari Koreyada ingliz tili o'qituvchilari uchun bir nechta assotsiatsiyalar mavjud bo'lib, ularning eng kattasi KOTESOL hisoblanadi.

Institutlar odatda bir yillik shartnoma uchun ikki tomonlama aviachipta va ijarasiz kvartirani taqdim etadilar. Ta'kidlash kerakki, 2008-yil 15-martdan boshlab viza qoidalari o'zgargan. Bo‘lajak o‘qituvchilar endi tibbiy ko‘rikdan va jinoiy tekshiruvdan o‘tishi, daraja sertifikatining asl nusxasini taqdim etishi va muhrlangan transkriptni taqdim etishi kerak. Janubiy Koreyaga kelgach, o'qituvchilar chet elliklarni ro'yxatga olish kartasini olishdan oldin qo'shimcha tibbiy ko'rikdan o'tishlari kerak.

Koreya mehnat qonunchiligida barcha ishchilarga shartnoma muddati tugagandan so‘ng to‘lanadigan bir oylik ish haqiga teng ishdan bo‘shatish nafaqasi beriladi. Ko'pgina mehnat shartnomalari 1 yilga tuzilgan bo'lib, ular kirish va chiqish chiptalarini o'z ichiga oladi. AQSh, Kanada va Avstraliya fuqarolari [45], shuningdek, mamlakatni tark etganda o'zlarining pensiya badallarini va ish beruvchining pensiya badallarining bir qismini qaytarib oladilar. Ilgari o‘qituvchilik tajribasiga ega bo‘lmagan va ingliz tili bo‘yicha ilmiy darajasiga ega bo‘lmaganlar uchun o‘rtacha boshlang‘ich to‘lov odatda 1,800 dan 2,200 AQSh dollari orasida bo‘ladi. [46]

Janubiy Koreyada ishlash uchun to'rtta asosiy joy mavjud: universitetlar, xususiy maktablar, davlat maktablari ( EPIK ) va xususiy til akademiyalari (Janubiy Koreyada hagwon s nomi bilan tanilgan). Xususiy til akademiyalari (2005 yilda o'ttiz mingdan ortiq bunday akademiyalar ingliz tilini o'rgatilar edi [47] ), Koreyada eng keng tarqalgan o'qitish joyi maktab o'quvchilari, uy bekalari, universitet talabalari (ko'pincha universitetning o'zida) yoki ishbilarmonlar sinflari uchun bo'lishi mumkin. Odatda kichik mustaqil hagwonlar ko'p hisoblanadi, lekin ko'plab yiriklari ham mavjud. Chet elliklar kelishidan oldin o'z maktablarining barcha ta'lim qonunlaridan xabardor bo'lishlari kerak. Ba'zi TEFL yoki TESOL dasturlari ba'zan chet elda ingliz tilini o'rgatish sertifikatiga ega bo'lishga yordam bermasligi mumkin, ammo maktab topishga va shartnoma tuzishda yordam berishi mumkin. Har qanday narsa bo'lishi mumkinligi sababli, yolg'iz bortda ish topish o'rniga, kompaniya bilan shartnomalar topish yaxshiroqdir. Sizga yordam beradigan agentlik yoki kompaniyaga bog'liq shartnomalar qisqa 6 oygacha yoki 2 yil uzoq muddat davom etishi mumkin.

Tayvan[tahrir | manbasini tahrirlash]

Tayvanda ko'pchilik o'qituvchilar mahalliy bushibanlar yoki buxibanlar deb nomlanuvchi kramp maktablarida ishlaydi. Ba'zilari Hess va Kojen kabi filiallarning bir qismidir. Boshqalar esa mustaqil ravishda ishlaydi. Bunday maktablar oyiga taxminan 2000 AQSh dollari to'laydi. Qo'shimcha oylik ish haqiga ekvivalent, shartnoma muddati tugashi uchun bonuslar Janubiy Koreyadagi kabi qonun bilan belgilanmagan va Tayvanda kam uchrashi mumkin. Bundan tashqari, amaldagi qonunchilikka ko'ra, chet elliklar uchun maktabgacha ta'lim muassasalari yoki bolalar bog'chalarida ingliz tilini o'rgatish noqonuniy hisoblanadi, garchi bu deyarli har doim maktablar va hukumat tomonidan e'tibordan chetda qolsa ham, bu amaliyot keng tarqalgan. Ingliz tilini o'rgatish va Tayvanda yashash uchun siz ingliz tilida so'zlashadigan davlatlarning pasport egalariga maktablarni yollash orqali beriladigan Alien rezident kartasi egasi bo'lishingiz kerak. ARC nomzodlari esa universitetda bakalavr darajasini olishlari kerak.

So'nggi yillarda Tayvan davlat maktablarida TEFL va sertifikatlangan o'qituvchilarga bo'lgan ehtiyojni oshirdi. Davlat maktablari lavozimlari uchun malaka va oylik maoshlar attestatsiya va tajribaga asoslanadi. Bundan tashqari, imtiyozlar va maoshlar tiqilinch maktablarga qaraganda kengroqdir.

Tailand[tahrir | manbasini tahrirlash]

Tailand da ingliz tilida so'zlashuvchilarga katta talab mavjud va nisbatan past maoshlarga qaramay, mahalliy turmush tarzi tomonidan jalb qilingan sayohatchilar va chet elliklar shaklida tayyor ishchi kuchiga ega. O'qituvchilar kamida 25 000 baht miqdorida boshlang'ich maosh olishlari mumkin. [48] Tailand chet elliklarga malakaga ega bo'lmagan va malakali kasblarni taqiqlaganligi sababli, chet ellik fuqarolarning katta qismi mamlakatda qolib yashash uchun ingliz tilini o'rgatadi. Tailanddagi EFL o'qituvchilarining malakasi so'nggi bir necha yil ichida yanada qiyinlashdi, ko'pgina maktablar endilikda bakalavr darajasini va 120 soatlik TEFL kursini talab qiladi. Tailandda diplomsiz ish topish ham mumkin. Biroq, ilmiy daraja ishlashga ruxsat olishni ancha osonlashtiradi, diplomsiz ishlash esa noqonuniy hisoblanib o'qituvchilarni ish beruvchilar tomonidan ekspluatatsiya qilishga olib keladi. [49]

Turkmaniston[tahrir | manbasini tahrirlash]

Turkmanistonning barcha maktablarida ingliz tili rus tili bilan birga chet tili sifatida o‘rganiladi. [50]

Katta Yaqin Sharq[tahrir | manbasini tahrirlash]

Saudiya Arabistoni, Birlashgan Arab Amirliklari va boshqa boy Fors ko'rfazi davlatlari Katta Yaqin Sharq mintaqasida o'qituvchilar ishlashi uchun asosiy joylar hisoblanadi. Ko'pgina lavozimlar yuqori ish haqi va bepul uy-joy va parvozlar kabi yaxshi imtiyozlarni ta'minlaydi, lekin keng ko'lamli malaka (ta'lim, ingliz yoki tilshunoslik magistri) va tajriba talab qiladi. TESL Canada [51] tomonidan 2003-yildan beri akkreditatsiya qilingan TESOL onlayn kursi Birlashgan Arab Amirliklarida ishlashni xohlovchilar uchun tavsiya etiladi. [52] Xususiy akademiyalar va universitet dasturlari, boshlang'ich ta'lim yili yoki tayyorgarlik yili dasturlari deb nomlanadi, ular talabalarga universitet darajasidagi o'quv ishlariga akademik tayyorgarlik ko'rishda yordam berishadi. Ba'zi davlat boshlang'ich va o'rta maktablar, masalan, Abu-Dabidagi maktablar chet el ingliz tili o'qituvchilarini yollashni boshladilar.

Boshqa G'arbiy Osiyo va Shimoliy Afrika davlatlari kamtarona maoshli lavozimlarni taklif qilishadi. Amideast va Britaniya Kengashi bir necha mamlakatlarda faoliyat yuritib, ingliz tili kurslarida dars berish imkoniyatini taqdim etadi.

Ingliz tili, shuningdek, Eron, Sudan va Marokashda boshlang'ich maktab darajasidan boshlab, [53][54] 'ommaviy axborot vositalari, iqtisodiy rag'batlantirish va globallashuv sabab bo'lgan Franca tiliga kuchli talab bilan o'qitiladi. [55]

Amerika[tahrir | manbasini tahrirlash]

Shimoliy, Markaziy va Janubiy Amerika, shuningdek, Karib havzasidagi ingliz bo'lmagan boy mamlakatlarda TEFLda sezilarli o'sish kuzatildi. Xususan, Argentina, Braziliya, Chili, Kosta-Rika, Kolumbiya, Ekvador, Meksika, Peru, Paragvay, Urugvay va Venesuelada ko'plab o'qituvchilar ishlaydi. Hattoki Chili yaqin yillar ichida ikki tilli davlatga aylanishni milliy maqsad qilib oldi. Chili Ta'lim vazirligi ushbu maqsadga sodiqligining isboti sifatida Chili davlat o'rta maktablarida ishlash uchun ingliz tilida so'zlashuvchilarni jalb qiluvchi "English Opens Doors" dasturiga homiylik qiladi. [56] Meksika ham ingliz tilidagi ta'lim olish imkoniyatini oshirgan. Taxminan 10-15 yil oldin, til o'rganish xalq ta'limi o'quv dasturining bir qismi emas edi, ammo Meksika 2017-yilda ikki tilli talabalarni yigirma yil ichida ingliz va ispan tillarini o'rganish rejasi borligini e'lon qildi [57]Yaxshilanish hali ham kutilmoqda, chunki ESL ga erishish darajasi hali ham past ko'rsatkichni ko'rsatmoqda. Bu, asosan , Xalq ta'limi kotibiyatining bir qismi tomonidan o'quv dasturini yaratishga tayyorgarlik ko'rilmagani va ichki korrupsiya bilan bog'liq. [58] MEXTESOL kabi muassasalar o'qituvchilarga o'zlarining o'qitish ko'nikmalarini yangilashda yordam berish va talabalarni mehnat kelajagiga tayyorlash uchun o'quv imkoniyatlari, konferensiyalar va treninglar bilan ta'minlash orqali ta'lim xodimlarining ko'nikmalarini mustahkamlashni maqsad qilib qo'ygan. [59][58] AQShda yaqinda o'tkazilgan tadqiqot shuni ko'rsatdiki, xususiy ingliz tili repetitorligi uchun to'lanadigan o'rtacha soatlik stavka 22 dollarni tashkil qiladi. [60]

Kosta-Rika[tahrir | manbasini tahrirlash]

Kosta-Rika ingliz tili o'qituvchilariga bo'lgan yuqori bozor talabi, barqaror iqtisodiy va siyosiy muhit va jonli madaniyat nuqtai nazaridan TEFL o'qituvchilari orasida mashhur tanlov hisoblanadi. O'qituvchi lavozimlari davlat va xususiy maktablar, til maktablari, universitetlar va kollejlar va xususiy repetitorliklarda mavjud. Til maktablariga odatda butun yil davomida ishga yollanadi va biznes ingliz tili o'qituvchilari ham yuqori talabga ega. Kosta-Rikada TEFL bo'yicha sifatli o'quv kurslari mavjud bo'lib, ular sertifikatlash bilan bir qatorda kursni tugatgandan so'ng ishga joylashtirishda ham yordam beradi. 

Afrika[tahrir | manbasini tahrirlash]

Afrikadagi TEFL tarixan AQSh Tinchlik Korpusi yoki Chet elda ko'p millatli ko'ngilli xizmat tashkiloti kabi yordam dasturlari, shuningdek, boshqa yordam dasturlari bilan bog'langan. Aksariyat Afrika mamlakatlarida ikki tilli mahalliy o'qituvchilar ishlaydi. Ba'zi Afrika mamlakatlaridagi qashshoqlik va beqarorlik xorijlik o'qituvchilarni jalb qilishni qiyinlashtirdi. Afrikada taʼlimga ajratiladigan davlat sarmoyasi va xususiy sektor oʻsib bormoqda. 

Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]

Andoza:Cmn

Ma'lumotnomalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ „TEFL, TESL and TESOL: What's the Difference?“. University of Toronto Woodsworth College. Qaraldi: 2021-yil 13-iyul.
  2. ↑ „What's the difference between TEFL, TESL, TESOL and CELTA?“ (en). Teach Away (2021-yil 25-avgust). Qaraldi: 2021-yil 30-noyabr.
  3. ↑ „Abbreviations and Acronyms in the Field of English Education“. Globally Taught. Globally Taught (2021-yil 13-iyul). Qaraldi: 2021-yil 13-iyul.
  4. ↑ Divine. „The Fundamentals of Teaching English as a Foreign Language, 6th edition“. ITA Press. Qaraldi: 2020-yil 15-iyul.
  5. ↑ „What is TEFL?“. International TEFL Academy (2021). Qaraldi: 2021-yil 24-avgust.
  6. ↑ REF. „Do ESL Teachers Need an English Proficiency Test?“ (en-US). Rapid English Fluency (2020-yil 14-sentyabr). Qaraldi: 2023-yil 24-fevral.
  7. ↑ Van Hattum, Ton. „Communicative Approach Rethought“. tonvanhattum.com.br (2006).
  8. ↑ „The Trend and Challenge for Teaching EFL at Taiwanese Universities“. sagepub.com.
  9. ↑ Meddings, Luke. Teaching Unplugged: Dogme in English Language Teaching. Delta, 2009. ISBN 978-1-905085-19-4. 
  10. ↑ Luke, Meddings. „Throw away your textbooks“. The Guardian (2004-yil 26-mart). Qaraldi: 2009-yil 22-iyun.
  11. ↑ „A Guide to TEFL Accreditation“. The Guardian. Qaraldi: 2014-yil 23-aprel.
  12. ↑ "Distance learning courses can also be a good introduction, but feedback on your teaching practice is important and most distance courses will not include this, and therefore will not be acceptable to many teaching institutes." The British Council (Wayback Machine saytida 2013-09-27 sanasida arxivlangan)
  13. ↑ „Are online TEFL courses recognized or accredited?“ (en). OISE University of Toronto TEFL Certification. Qaraldi: 2022-yil 4-yanvar.
  14. ↑ „EPIK (English Program In Korea)-Pay Scale“.
  15. ↑ „Will this TEFL course be accepted or recognized?“. eslinsider.com.
  16. ↑ „TEFL Pay“. Cactus TEFL. — „There does, however, seem to be a basic TEFL LAW, which states that if you're on a full-time contract of 24-26 teaching hours per week, you will have enough money to pay rent in a modest, possibly shared apartment, pay for food, get out and about to explore at weekends, have the odd beer or glass of wine of an evening, and, throughout your contract, get some money put aside for flights home at Christmas. Generally speaking, you tend to live fairly basically, and what you earn is not usually enough to support partners, and family back home or pay back debts or mortgage installments. In many ways, TEFL can be a bit of a return to your student days, where there is less emphasis on material 'stuff' and more is being absorbed into the culture of the experience.“. Qaraldi: 2010-yil 19-may.
  17. ↑ „TEFL Salary Map“. TEFLicious. — „Hover over a country to see average monthly pay and required qualifications.“. 2014-yil 23-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 21-aprel.
  18. ↑ „What Salary Will You Earn Teaching Abroad in the United Arab Emirates? | Go Overseas“ (en). www.gooverseas.com (2020-yil 9-iyun). Qaraldi: 2022-yil 3-aprel.
  19. ↑ „Ways to Make Money as a Nomad Expat | Planet Asia“ (en-US). Planet Asia (2014-yil 30-iyun). Qaraldi: 2015-yil 11-dekabr.
  20. ↑ Teacher Training (TEFL) Frauds (Wayback Machine saytida 2022-03-31 sanasida arxivlangan), Frank Adamo
  21. ↑ Yazdanpanah, Lily K. (February 2015). "A Quantitative Investigation of ESL Teacher Knowledge in Australian Adult Education". Teaching English as a Second Language - Electronic Journal (Berkeley, California) 18 (4). http://files.eric.ed.gov/fulltext/EJ1057319.pdf. 
  22. ↑ 22,0 22,1 22,2 Phakiti, Aek; Hirsh, David; Woodrow, Lindy (December 2013). "It's Not Only English: Effects Of Other Individual Factors On English Language Learning and Academic Learning Of ESL International Students In Australia". Journal of Research in International Education 12 (3): 239–258. doi:10.1177/1475240913513520. 
  23. ↑ 23,0 23,1 23,2 „English Teachers (As a Second Language)“. Open Universities Australia.
  24. ↑ "The teaching placement is primarily in the English schools of Phnom Penh. However, there are opportunities to teach business, healthcare, and communications classes as well." Teach English In Cambodia (Wayback Machine saytida 2017-11-14 sanasida arxivlangan)
  25. ↑ 25,0 25,1 25,2 Neau, Vira (2010). "The Teaching of Foreign Languages in Cambodia: A Historical Perspective". Language, Culture, and Curriculum 16 (3): 253–268. doi:10.1080/07908310308666673. 
  26. ↑ 26,0 26,1 Hashim, Azirah; Leong, Yee Chee; Pich, Pheak Tra (December 2014). "English In a Higher Education In Cambodia". World Englishes 33 (4): 498–511. doi:10.1111/weng.12110. 
  27. ↑ Vermunt, Jan D. (1995-12-01). "Process-oriented instruction in learning and thinking strategies" (en). European Journal of Psychology of Education 10 (4): 325–349. doi:10.1007/BF03172925. ISSN 1878-5174. https://doi.org/10.1007/BF03172925. 
  28. ↑ Keqiang, Wang (1986). "Teaching English as a Foreign Language in China". TESL Canada Journal 3: 153. doi:10.18806/tesl.v3i0.1001. http://teslcanadajournal.ca/index.php/tesl/article/view/1001/820. 
  29. ↑ „Disney English Language Learning Director in China“. GaijinPot Jobs.
  30. ↑ „Teaching Jobs in China“. teachinchina.cn.
  31. ↑ „Teach in China FAQ“. TDE Recruit FAQ (2021-yil 22-may). 2023-yil 8-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 8-aprel.
  32. ↑ „Action taken over illegally hired foreign English teachers“. China Daily.
  33. ↑ Dr. Gregory Mavrides. „Travel and Medical Benefits for Foreign Teachers in China“. Middle Kingdom Life (2008).
  34. ↑ „Getting a visa to teach in China | Hello Teacher!“ (en). www.helloteacher.asia. Qaraldi: 2018-yil 28-noyabr.
  35. ↑ „Notarisation of documents for getting your Chinese Work Visa - Noon Elite Recruitment“ (en-US). Noon Elite Recruitment. Qaraldi: 2017-yil 27-may.
  36. ↑ „USE OF ENGLISH IN MACAU A 'DE FACTO' OFFICIAL LANGUAGE“. MACAU DAILY TIMES (2015-yil 5-iyul). Qaraldi: 2015-yil 6-iyul.
  37. ↑ 37,0 37,1 37,2 Hussain, Wajahat (May 2012). "English Language Teaching in India: A Brief Historical Sketch". Language in India 12 (5). ISSN 1930-2940. http://www.languageinindia.com/may2012/elthistory.pdf. 
  38. ↑ „Constitutional Provisions – Official Language Related Part-17 Of The Constitution Of India“ (hi). National Informatics Centre. 2016-yil 8-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 1-dekabr.
  39. ↑ Ames. „Public & Private Schools: What Are Your Options for Teaching English in Japan?“. International TEFL Academy. Qaraldi: 2020-yil 15-iyul.
  40. ↑ „About JALT“. jalt.org.
  41. ↑ „Border enforcement measures to prevent the spread of novel coronavirus (COVID-19)“ (en). Ministry of Foreign Affairs of Japan. Qaraldi: 2021-yil 30-noyabr.
  42. ↑ „Top countries ESL teachers should consider applying to as travel restrictions ease in 2021“ (en). Teach Away (2021-yil 31-may). Qaraldi: 2021-yil 30-noyabr.
  43. ↑ Peace Corps. „Mongolia | Asia | Peace Corps“. Peacecorps.gov. Qaraldi: 2013-yil 2-avgust.
  44. ↑ „Native English teacher headcount continues decline-The Korea Herald“. Nwww.koreaherald.com (2013-yil may). 2013-yil 31-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 2-avgust.
  45. ↑ Australian Embassy, Republic of Korea: Australia-Korea Social Security Agreement
  46. ↑ Bondi. „TEFL – Teaching English Abroad“. Maximonivel (2015-yil 7-oktyabr). Qaraldi: 2017-yil 8-fevral.
  47. ↑ The Language Training Market In Korea (Report). Industry Canada. April 2007. p. 6. ISBN 978-0-662-45857-9. http://publications.gc.ca/collections/collection_2007/ic/Iu44-41-2007E.pdf#page=6. 
  48. ↑ "Teach English in Thailand". With a degree, a respected TEFL qualification and all the relevant paperwork one can expect to earn a starting salary of around 25,000 Baht (US$800) a month but that could be as high as 60,000 (US$1850) depending on experience and the location of the school.
  49. ↑ "Government vs. Private Language Schools in Thailand" Some TEFL certificate providers have started offering residential courses in Thailand as a way of ensuring their students the necessary government-required experience and cultural awareness.
  50. ↑ „June 6 – Day of Russian Language in the UN and birthday of great Russian poet A. S. Pushkin“. Golden age. State news agency of Turkmenistan (2021-yil 6-iyun).
  51. ↑ „Home“. www.tesl.ca. Qaraldi: 2022-yil 3-aprel.
  52. ↑ „TESOL Certification for The United Arab Emirates - Abu Dhabi, Dubai UAE“ (en-US). OnTESOL. Qaraldi: 2022-yil 3-aprel.
  53. ↑ Aman Rassouli, Necdet Osam (2019). "English Language Education Throughout Islamic Republic Reign in Iran: Government Policies and People's Attitudes". SAGE Open 9 (2). doi:10.1177/2158244019858435. 
  54. ↑ O'Brien. „English Language in Sudan - a way forward“.
  55. ↑ r'Boul, Hamza (2022). "The spread of English in Morocco". English Today (Cambridge University Press) 38 (2): 72–79. doi:10.1017/S0266078420000449. https://www.cambridge.org/core/journals/english-today/article/abs/spread-of-english-in-morocco/D2270677337464378D0F8E3EF21A9A7F. 
  56. ↑ " South America becomes the most desired destination for teaching English positions and you must be a passport holder from the USA, Canada, Australia, UK, Ireland, South Africa or New Zealand to teach there" Teach English In Argentinia
  57. ↑ Mexico wants its kids to speak English as well as Spanish within 20 years
  58. ↑ 58,0 58,1 „Teaching English in Mexico: What’s Going On?“. 2022-yil 25-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 8-aprel.
  59. ↑ ABOUT MEXTESOL
  60. ↑ „Average cost of private tutoring per hour“. www.superprof.co.uk (2022-yil 17-yanvar). Qaraldi: 2022-yil 10-fevral.

Qo'shimcha o'qish[tahrir | manbasini tahrirlash]

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Ingliz_tilini_ikkinchi_til_sifatida_yoki_chet_tili_sifatida_o%27rgatish.&oldid=4115127" dan olindi